استفاده از تجزیه همبستگی کانونی برای بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم از طریق گزینش غیر مستقیم تحت شرایط دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

2 موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

3 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، جیرفت، ایران

4 پردیس تحقیقات کشاورزی و سایت ملی دیم، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران

چکیده

به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم پژوهشی با 24 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های زراعی 98 -1397 و 99-1398 تحت شرایط دیم انجام شد. صفات سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، Co2 زیر روزنه ای، هدایت مزوفیلی، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در طول فصل رشد اندازه گیری شدند. تجزیه همبستگی ساده ارتباط معنی‌داری بین عملکرد و صفات فیزیولوژیک در طی دو سال آزمایش نشان داد. تجزیه همبستگی کانونی نیز بین متغیرهای صفات فیزیولوژیک و صفات زراعی یک همبستگی کانونی معنی دار در سال اول (r=0.64) و سال دوم (r=0.64) آزمایش نشان داد. همبستگی صفات با متغیرهای کانونی خود و متغیرهای کانونی مقابل در طی دو سال آزمایش نشان داد، تمامی صفات فیزیولوژیک رابطه مثبت و معنی‌داری با یکدیگر و متغیرهای کانونی مقابلشان دارند. رابطه روز تا سنبله‌دهی با صفات زراعی و فیزیولوژیک در هر دوسال آزمایش منفی و معنی‌دار بود ولی نتایج نشان دهنده رابطه مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات زراعی و فیزیولوژیک طی دوسال آزمایش بود. همچنین در سال دوم آزمایش، رابطه صفت ارتفاع بوته با صفات زراعی و فیزیولوژیک مثبت و معنی دار ارزیابی شد. از این رو می-توان ژنوتیپ‌هایی با دوره رشدی کوتاه‌تر و دوره پرشدن طولانی‌تر دانه‌ را برای حصول حداکثر عملکرد تحت شرایط دیم توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Use of canonical correlation analysis to improve grain yield of wheat genotypes through indirect selection under rainfed conditions

نویسندگان [English]

  • Hossein Nazari 1
  • Saber Golkari 2
  • Seid Mohammad Alavi Siney 3
  • Amin Namdari 4
1 Crop and Horticultural Science Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zanjan, Iran.
2 Dry Land Agricultural Research Institute (DARI), Agricultural Research, Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran
3 3- Crop and Horticultural Science Research Department, Southern Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Jiroft, Iran
4 Dry Land Agricultural Research Institute (DARI), Agricultural Research, Education and Extension (AREEO),Gachsaran, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the relationship between agronomic and physiological characteristics of wheat genotypes, a research was conducted with 24 genotypes based on randomized complete blocks design with four replications in the 2018-19 and 2019-20 crop seasons under dryland conditions. Photosynthesis rate, transpiration rate, stomatal conductance, intercellular CO2 concentration, mesophyll conductance, days to heading, days to physiological maturity, plant height, 1000-kernel weight and grain yield were measured during the growing season. Simple correlation analysis showed significant relationship between yield and physiological traits during the two years of the experiment, Also, canonical correlation analysis between physiological traits and agronomic traits showed a significant canonical correlation in the first year (r = 0.64) and the second year (r = 0.64). Correlation of traits with their canonical variables and the opposite canonical variables during two years of experiment showed that all physiological traits have a positive and significant relationship with each other and their canonical variables. The relationship between days to heading with the agronomic and physiological traits was negative and significant over the two years of experiment, but the results showed a positive and significant relationship between grain yield with the agronomic and physiological traits during the two years of the experiment. Also, in the second year of the experiment, the relationship between plant height and the agronomic and physiological traits was assessed as positive and significant. Therefore, genotypes with a shorter growth period and a longer grain-filling period can be recommended for obtaining maximum grain yield under dryland conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transpiration rate
  • Photosynthesis rate
  • Wheat
  • 1000 kernel weight
زراعت دیم ایران
دوره 10، شماره 2
اسفند 1400
صفحه 183-198

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار