موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Quantity and quality yield of durum wheat under the impact of growth promoting bacteria in rain-fed and supplementary irrigation conditionsافزایش عملکرد کمی و کیفی گندم دوروم تحت تأثیر باکتریهای محرک رشد در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی12113912132710.22092/idaj.2019.120533.200FAپروانه حاتمی نیادانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایراننصرت اله عباسیگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایرانمحمدجواد زارعگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایرانJournal Article20180130In order to investigate the effect of growth promoting bacteria on yield and yield components and some nutrients of durum wheat, an experiment was carried out at the research farm of Ilam University in 2015-2016. An experiment was carried out as a factorial based on a randomized complete block design with three replications. Experimental factors included three levels of growth stimulating bacteria (<em>Azospirillum brasilense</em>, <em>Azotobacter chroococcum</em> and non-inoculation), moisture conditions in two levels (supplementary irrigation and rainfed) and two durum wheat cultivars (Saji and Dehdasht). The results showed that supplementary irrigation increased yield and yield components and nutrients content of durum. The effect of Bio-fertilizer on yield and yield components and nutrients of durum wheat was significant but <em>Azospirilum</em> was superior to <em>Azotobacter</em>. Finally, the highest concentrations of nitrogen (20.71 %), phosphorus (13.1 %), potash (3.7 %), and maximum grain yield (2923 kg.ha<sup>-1</sup>), biological yield (8566 kg.ha<sup>-1</sup>) and harvest index (42.39 %) were obtained from two cultivars under irrigation conditions in inoculation with growth promoting bacteria.بهمنظور بررسی اثر باکتریهای محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد و غلظت عناصر غذایی دانه گندم دوروم، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورهای آزمایش شامل کود زیستی در سه سطح (آزوسپیریلوم برازیلنس <em>Azospirillum brasilense</em>، ازتوباکتر کروکوکوم <em>Azotobacter chroococcum</em> و عدم تلقیح)، شرایط رطوبتی در دو سطح (آبیاری تکمیلی و دیم) و دو رقم گندم دوروم (ساجی و دهدشت) بود<strong>.</strong> نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی، تأثیر افزایشی بر عملکرد دانه، عملکرد زیستی و اجزای عملکرد دانه گندم داشت. اثر باکتریهای محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد و غلظت عناصر در دانه دو رقم گندم دوروم، معنیدار بود و باکتری آزوسپیریلوم نسبت به باکتری ازتوباکتر برتری بیشتری داشت. نهایتاً، بیشترین غلظت نیتروژن (71/20 درصد)، فسفر (1/13 درصد)، پتاسیم (7/3 درصد) در دانه و بیشترین عملکرد دانه (2923 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستی (8566 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (42 درصد) ارقام گندم دوروم در شرایط آبیاری تکمیلی توأم با تلقیح با باکتریهای محرک رشد حاصل گردید.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121327_3e71190e2cd1fef63c4e661b162831b4.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Effect of early heading on yield and yield components of three Iranian wheat genetic backgroundsتاثیر زودسنبلهدهی بر عملکرد و اجزای عملکرد در سه زمینه ژنتیکی متفاوت گندم نان ایرانی14115212133910.22092/idaj.2019.125651.251FAمریم درانی نژاددانشجوی دکتری اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایرانروح اله عبدالشاهیپژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی و دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایرانعلی کاظمیپورگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایرانعلی اکبر مقصودی مودگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایرانJournal Article20190313Early flowering and shorter vegetative phase can be very important for wheat production in terminal drought stress condition. Earliness can minimize exposure to dehydration during the sensitive periods such as flowering and grain filling. In this research, earliness was transferred from Excalibur (donor parent) to Roshan, Mahdavi and Kalheydari (recurrent parents) cultivars using backcross method. Several back-crosses for developing BC3F2 generation were done during 2011 to 2018 at the research field of Shahid Bahonar University of Kerman. Around 1000 filial of each population were evaluated for heading time and 20 of latest heading and earliest heading filial were selected. Analysis of variance revealed that interaction of genetic background and earliness was highly significant for days to heading. This finding showed the effect of modifier genes of each background on earliness genes that transferred from Excalibur. The most response to selection for earliness was found in Roshan, followed by Kalheydari and Mahdavi backgrounds, respectively. According to results, earliness significantly improved 1000-grain weight. In addition, negative correlation between days to heading and 1000-grain weight (-0.43) confirmed the above results. Roshan, Kalheydari and Mahdavi are drought tolerant Iranian cultivars. Meanwhile, these cultivars are semi late flowering. In the present research, number of days to heading was significantly decreased in all three backgrounds. According to the present results, it can be concluded that breeding for early heading not only save water consumption, but also improved 1000-grain weight even under well-watered condition.گلدهی زودهنگام و فاز رویشی کوتاهتر در شرایط تنش خشکی انتهای فصل در گندم اهمیت فراوانی دارد و باعث فرار از تنش کمآبی در زمان گلدهی و پرشدن دانه میشود. در این پژوهش صفت زودسنبلهدهی از رقم استرالیایی اکسکلیبر به سه زمینه ژنتیکی روشن، مهدوی و کلحیدری با استفاده از روش تلاقی برگشتی منتقل شد. تلاقیها برای تولید نسل BC3F2، طی سالهای 1390 تا 1397 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. تمامی بوتههای نسل BC3F2 از هر تلاقی از لحاظ زمان سنبلهدهی مورد ارزیابی قرار گرفتند و از میان حدود 1000 بوته در هر جمعیت، 20 بوته زودسنبلهده و 20 بوته دیرسنبلهده گزینش شد. بوتههای انتخابشده از نظر صفات تعداد روز تا سنبلهدهی، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و وزن هزاردانه ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر متقابل زمان سنبلهدهی× زمینه ژنتیکی برای صفت تعداد روز تا سنبلهدهی معنیدار و برای صفات تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و وزن هزاردانه معنیدار نبود. این یافته نقش ژنهای تعدیلکننده در زمینه ژنتیکی را روی ژنهای زودسنبلهدهی نشان میدهد. بیشترین پاسخ به گزینش برای زودسنبلهدهی در زمینه ژنتیکی رقم روشن و پسازآن بهترتیب در زمینههای ژنتیکی ارقام کلحیدری و مهدوی مشاهده شد. نتایج نشان داد زودسنبلهدهی باعث افزایش وزن هزاردانه میشود، این نتایج با همبستگی منفی و معنیدار بین تعداد روز تا سنبلهدهی و وزن هزاردانه (43/0-) نیز تایید شد. روشن، کلحیدری و مهدوی ارقام ایرانی متحمل به خشکی هستند. با این وجود، این ارقام نسبتا دیرسنبلهده هستند. در این پژوهش تعداد روز تا سنبلهدهی به طور معنیداری در هر سه زمینه ژنتیکی کاهش یافت. با توجه به نتایج این پژوهش میتوان نتیجهگیری کرد که بهنژادی برای زودسنبلهدهی نهتنها باعث صرفهجویی در مصرف آب در بخش کشاورزی بلکه باعث افزایش وزن هزاردانه حتی در شرایط نرمال رطوبتی میشود.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121339_185e9c05d12f014502199a6f5f4e28ee.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Evaluation of barley genotypes based on morpho-physiological traits and drought tolerance indices under rainfed and supplementary irrigation conditionsارزیابی ژنوتیپهای ﺟﻮ ﺑﺮاﺳﺎس ﺻﻔﺎت مورفوﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺗﺤﻤﻞ به تنش خشکی تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی15317612132910.22092/idaj.2019.126360.257FAفرهاد آهک پزدانشجوی دکتری اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران/ موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایرانایرج برنوسیگروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایرانبابک عبدالهیگروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایرانصابر گلکاریموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایرانجعفر جعفرزادهموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران0000-0002-0144-6034سریپادا یودوپاعضو هیات علمی/ ایکاردا، رباط، مراکش.Journal Article20190523The most of barley cultivation areas in Iran are located in cold, arid and semi-arid regions therefor, achiving to high yielding cultivars with appropriate adaptation to various climatic conditions and drought tolerance is necessary. For this purpose, some effective morphological traits on grain yield and drought tolerance were studied in 108 barley genotypes. The experiment conducted in alpha lattice design with two replications in two rainfed and irrigation conditions at Dryland Agricultural Research Institute (DARI) (Maragheh station) during 2015-2016. Analysis of variance showed there were significantly differences inall of the traits in rainfed and supplementary irrigation conditions. The most important traits affecting grain yield under rainfed conditions were thousand kernel weight, NDVI in booting stage, stem width and main spike length, and in supplementary irrigation conditions were thousand kernel weight, NDVI in milk development stage and main spike length. Drought tolerance indices also evaluated and MP, GMP, STI, YI, and SSPI indices had the highest correlation with grain yield in both conditions. Based on these indices, 25 drought tolerant genotypes were identified. اکثر مناطق تحت کشت جو در منطقه سرد و نیمه خشک کشور قرار دارند، این امر دستیابی به ارقام پرمحصولی که ضمن سازگاری با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف در مقابل تنش خشکی مقاوم باشند را ضروری مینماید. بدین منظور برخی صفات مورفولوژیکی مرتبط با عملکرد و تحمل تنش خشکی در 108 لاین و رقم جو زراعی دیم و آبی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در سال زراعی 1395-1394 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (مراغه) مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که ارقام و لاینهای مورد مطالعه در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی با هم تفاوت معنیداری دارند. مهمترین صفات تأثیر گذار بر عملکرد دانه تحت شرایط دیم، صفات وزن هزاردانه، سطح سبزینگی در مرحله شروع بوتینگ، قطر ساقه و طول سنبله اصلی و در شرایط آبیاری تکمیلی، وزن هزاردانه، سبزینگی در مرحله شیری و طول سنبله اصلی بود. همچنین با بررسی شاخصهای تحمل خشکی مشخص شد که شاخصهایMP،GMP ،STI ، YI و SSPI بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در هر دو شرایط داشتند و براساس این شاخصها از بین ژنوتیپهای مورد بررسی تعداد 25 ژنوتیپ مقاوم به خشکی شناسایی شدند.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121329_443ac504f78df4eb820fd2500461fa9c.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Comparison of current Iranian and European barley cultivars for different agronomic and laboratory traits in temperate rainfed conditionsمقایسه ارقام جو متداول ایرانی و اروپایی از نظر صفات مختلف زراعی و آزمایشگاهی در شرایط دیم معتدل17719712133710.22092/idaj.2019.126673.261FAستاره ابرناککارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانلیلا زارعیگروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانکیانوش چقامیرزاگروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانJournal Article20190613Barley has a special place in agriculture in terms of adaptation to different climatic conditions, valuable features in human nutrition, livestock and importance in the food industry. The uses of external germplasm in breeding programs for direct use (after stability tests) or in producing hybrids are of high importance. For this purpose, 44 Iranian and European barley cultivars in a randomized complete block design with three replications at the experimental farm of Agricultural Faculty of Razi University, were evaluated under rainfed condition during the 2013-2014growing season. Important agronomic traits such as grain yield, biomass yield, number of spikes per m2, number of grains per spike, 1000-grain weight, and physiological traits including relative water content, membrane degradation or stability, SPAD, stomatal conductance and traits related to seed malt were determined. Analysis of variance showed significant difference among the cultivars for most of the traits at 1% probability level. Group comparisons showed unique characteristics of Iranian and European cultivars, so that Iranian cultivars had the highest values for hectolite weight, thousand kernels weight, spike density, grain length and grain length/ grain width, while the European cultivar had the highest potential for harvest index, number of spikes per square meter, spike length and awn length. Compared to European cultivar, the relative water content of leaves and degree of membrane damage and SPAD-reading in seedling stage were higher in Iranian cultivars. For the optimal use of these cultivars in plant breeding projects, parents can be selected at a reasonable distance based on desired traits.جو با توجه به سازگاری با شرایط مختلف اقلیمی و ویژگیهای ارزشمندی که در تغذیه انسان، دام و صنایع غذایی پیدا کرده، جایگاه ویژه ای در کشاورزی دارد. در این پژوهش، 44 رقم جو ایرانی و اروپایی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال زراعی 94-1393 در شرایط دیم کشت و مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسات گروهی حاکی از خصوصیات منحصر به فرد ارقام ایرانی و اروپایی بود، به طوریکه ارقام ایرانی از نظر صفات وزن هکتولیتر، وزن هزار دانه، تراکم سنبله، طول دانه و نسبت طول به عرض دانه و ارقـام اروپایی از لحـاظ صـفات عملکرد زیست توده، شاخص برداشت، تعداد سنبله در متر مربع، طول سنبله و طول ریشک دارای برتری بودند. در ارقام ایرانی تخریب غشاء در مرحله گرده افشانی، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا گرده افشانی و سرعت پرشدن دانه و در ارقام اروپایی محتوای نسبی آب در برگ و درجه سبزینگی برگ در مرحله گیاهچه بالاتر بود. برای استفاده بهینه این ارقام در پروژههای دورگگیری در بهنژادی میتوان والدین را با توجه بـه صـفات مورد نظر در فاصله مناسبی از هم انتخاب نمود.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121337_4be1f2bb0e530cbab3201d43000acf14.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Effect of plant density and phosphorus resources on yield and yield components of Black cumin (Nigella sativa L.) medicinal plant in dryland farmingاثر تراکم بوته و منابع فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) درکشت دیم19921412133510.22092/idaj.2020.126935.266FAامیر حقیقتگروه علوم باغبانی و زراعی،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایرانحمید مدنیگروه زراعت، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران0000-0003-0078-6771حسین حیدری شریف ابادگروه علوم باغبانی و زراعی،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایراناسلام مجیدی هروانگروه علوم باغبانی و زراعی،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایرانمهرزاد مستشاریبخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایرانJournal Article20190706In order to investigate the effect of plant density and phosphorus resources on yield and yield components of black cumin (<em>Nigella sativa</em> L.), medicinal plant, at dryland conditions, a split-plot experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted at Soil and Water Conservation Research Center, University of Tehran, located in kouhin dryland farms in Qazvin Province, Iran in 2016-2017. Phosphorus resources were chemical Phosphorus (150 kg/ha di-ammonium phosphate or control) (p<sub>1</sub>), 50% chemical Phosphorus + 50% biological Phosphorus (p<sub>2</sub>), biological Phosphorus Barvar II<sup>®</sup> alone (p<sub>3</sub>) and plant density levels were (d<sub>1</sub>)20, (d<sub>2</sub>) 30 and (d<sub>3</sub>)40 plants/m<sup>2</sup>. Results showed that interaction effect between plant density and phosphorus resource were significant on number of capsule per plant, number of grain per capsule, number of grain per plant, grain yield, biological yield and harvest index. Also number of grain per carpels was affected by phosphorus treatment, but the number of carpels per capsule and 1000 grain weight were not significant. The highest grain yield (206.25 kg/ha) was obtained from biological Phosphorus fertilizer application (P<sub>3</sub>) with 40 plants/m<sup>2</sup> plant density and the lowest grain yield (42.34 kg/ha) was recorded for control (P<sub>1</sub>) treatment with 40 plants/m<sup>2</sup> plant density. So, application of biological phosphorus and high plant density (40 plant/m<sup>2</sup>) had the highest grain yield however, chemical phosphorus (control) in high plant density produced the lowest grain yield.به منظور بررسی اثر تراکم بوته و منابع فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در شرایط دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب دانشگاه تهران واقع در اراضی دیم کوهین در استان قزوین در سال زراعی 96- 1395اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل فسفر در سه سطح ( 150 کیلوگرم در هکتار دیآمونیوم فسفات، 50% میزان دیآمونیوم فسفات + 50% کود فسفر بیولوژیک و 100% کود فسفر بیولوژیک) و تراکم بوته در سه سطح (20، 30 و 40 بوته در مترمربع) بودند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تحت تاثیر اثر متقابل تراکم بوته و منابع فسفر و صفت تعداد دانه در هر خانه کپسول تحت تاثیر تیمار فسفر قرار گرفتند و صفات تعداد خانه در کپسول و وزن هزاردانه تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. در این آزمایش بیشترین عملکرد دانه از تیمار فسفر بیولوژیک و تراکم 40 بوته در مترمربع با میانگین 25/206 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه نیز از تیمار فسفر شاهد و تراکم 40 بوته در مترمربع با عملکرد 34/42 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در این پژوهش با مصرف فسفر بیولوژیک و تراکم گیاهی بالا (تراکم 40 بوته در مترمربع) بیشترین عملکرد دانه و با مصرف کود شیمیایی به تنهایی و تراکم گیاهی بیشتر، کمترین عملکرد دانه تولید شد.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121335_ea283bf459c9fb4f5c98885f19a3ea87.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Adoption study of rainfed durum wheat of Dehdasht variety and its economic impacts in Iranبررسی میزان پذیرش گندم دوروم رقم دهدشت و ارزیابی آثار اقتصادی آن در ایران21522412133810.22092/idaj.2020.127465.270FAهرمز اسدیموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران0000-0002-2001-7606ابراهیم زارعمرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایرانعادل نعمتیمرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه ، ایرانبهروز حسن پورمرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایرانحیدر صیدزادهمرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایرانمظفر روستاییموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، مراغه، ایرانJournal Article20190818The objective of this study is the determination of adoption indices and measurement profitability by Investment Rate of Return (IRR) and economic surplus due to the planting of Dehdasht variety. Requiered data were collected from institutes, organizations, Agricultural Research and Education and Natural Resource Centers of targeted provinces by questionnaire in during 2010-2017. In this research,the adoption analysis indices and economic surplus criteria were used. Based on Ministry of Jihad-Agriculture, means of adoption degree of Dehdasht variety in formal seed was estimated 1.3 percent during 2015-2017. Based on the price of durum wheat during study years, means of the change of economic surplus and net present value (NPV) of activity were estimated 602 and 1014 billion Iranian rials.The Investment Rate of Return (IRR) of Dehdasht variety was estimated more than discount rate. In generally, breeding program of Dehdasht variety is economic. It is suggested that in future research planning, researcher select breeding lines through breeding programs and introduce to farmers that not only has high yielding potential compared to the check variety and adapted to the climate but also thay have good resistance to biotic and abiotic stresses.اهداف پژوهش حاضر شامل بررسی شاخصهای پذیرش و سنجش سودآوری از جمله نرخ بازده و مازاد اقتصادی تحقیقات و کشت گندم دوروم دیم رقم دهدشت میباشد. داده های مورد نیاز این پژوهش مربوط به دوره 1389 الی 1396 بوده که از سطح مؤسسات، سازمانهای جهاد کشاورزی و مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استانهای هدف، جمعآوری گردید. در این پژوهش از شاخصهای تحلیل پذیرش و معیار مازاد اقتصادی استفاده شد. طبق بررسی، بر اساس اطلاعات معاونت زراعت در سالهای 96-1394 ، میانگین درجه پذیرش رقم گندم دوروم دهدشت توسط دیمکاران در کشور از طریق کانال رسمی 3/1 درصد بوده است. با توجه به قیمت گندم دوروم طی سالهای مطالعه، میانگین تغییر مازاد اقتصادی و ارزش حال منافع خالص فعالیت به نژادی به ترتیب 602 و 1014 میلیارد ریال و نرخ بازده سرمایه گذاری رقم بیشتر از نرخ بلندمدت سپرده بانکها برآورد گردید. در مجموع، تحقیقات به نژادی و کشت رقم گندم دوروم دهدشت در کشور اقتصادی بوده است. پیشنهاد میگردد در برنامه ریزی تحقیقاتی آتی، محققان لاینهایی را در فرآیند تحقیقات به نژادی ارقام انتخاب و به زارعین معرفی نمایند که نه تنها دارای پتانسیل عملکرد بالا نسبت به شاهد و سازگار با شرایط اقلیم بوده بلکه از مقاومت خوبی نسبت به تنشهای زنده و غیرزنده برخوردار باشند.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121338_7d12b7407ed64ab4cb074370703d28c5.pdfموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشورزراعت دیم ایران2345-203X8220200220Evaluation of agronomic and physiological characteristics of barley genotypes in farmers' fieldsارزیابی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپهای جو در مزارع زارعین22524212133310.22092/idaj.2020.127807.272FAرضا محمدیموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران0000-0001-7694-0849رضا حق پرستموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایرانمهدی گراوندیموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایرانعبدالوهاب عبدالهیموسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایرانرضا ملکحسینیمرکز خدمات کشاورزی لنجاب، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سنقر، کرمانشاه، ایرانخداداد یارکرمیمرکز خدمات کشاورزی قلعهشاهین، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سرپلذهاب، کرمانشاه ، ایرانJournal Article20190919In order to evaluate the productivity potential of some barley varieties and promising lines under no-till condition an experiment was conducted in cold (Sonqor) and warm (Sarpol-e Zahab) dryland regions of Kermanshah province during 2017-18 cropping season. In the cold condition, seven winter genotypes and in the semi-warm condition seven spring genotypes were evaluated for grain yield and some agro-physiological traits. The results of ANOVA in the cold condition indicated significant differences (P<1%) days to heading, chlorophyll content (SPAD), days to physiological maturity and grain yield. In the semi-warm condition the genotypes were significantly differed (P<5%) for normalized difference vegetation index (NDVI) and canopy temperature (CT). In cold condition, grain yield of genotypes varied from 2818 (Sahand variety) to 5864 kgha<sup>-1</sup> (belong to breeding line G4). In the semi-warm condition, due to severe drought and terminal heat stress the grain yield of genotypes varied from 208 (Faraz cultivar) to 367 kgha<sup>-1</sup> (local variety). Based on genotype × trait biplot analysis, in cold region genotypes G4 and G6 was the best for grain yield (YLD) with 1000-kernel weight (TKW), number of grain per spike (NGPS) and days to heading; and in semi-warm condition genotype G3 had the best results for both YLD and TKW. The profiles of trait associations were relatively different in cold and semi-warm conditions. The positive correlations of NGPS and TKW with grain yield showing the importance of these traits to enhance yield productivity under dryland conditions.بهمنظور ارزیابی پتانسیل عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک تعدادی از ارقام موجود و لاینهای امید بخش جو در شرایط بیخاکورزی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در پایگاههای نوآوری ارتقای امنیت غذایی در مزارع دیم زارعین مناطق سرد (شهرستان سنقر) و نیمه گرمسیری (سرپل ذهاب) در استان کرمانشاه در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. در منطقه سرد میانگین عملکرد ژنوتیپهای مورد مطالعه از 2818 برای رقم سهند تا 5864 کیلوگرم در هکتار برای لاین پیشرفته G4 در نوسان بود. در منطقه نیمه گرمسیری سرپل ذهاب آزمایش با تنش شدید خشکی و گرما مواجه بوده و بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر عملکرد دانه اختلاف معنیداری وجود نداشت و میانگین عملکرد ژنوتیپها از 208 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم فراز، تا 335 کیلوگرم در هکتار برای ارقام بهدان و محلی در نوسان بود. بر اساس نتایج بایپلات ژنوتیپ × صفت، در منطقه سرد ژنوتیپهای G4 و G6 از نظر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شمار دانه در سنبله و تعداد روز تا گلدهی برترین ژنوتیپها بودند و در منطقه نیمهگرمسیری ارقام محلی و بهدان از لحاظ عملکرد دانه و وزن هزار دانه بعنوان برترین ژنوتیپها تعیین گردید. نتایج بررسی روابط بین صفات با استفاده از تجزیه همبستگی و تجزیه بایپلات ژنوتیپ × صفت نشان داد الگوی روابط صفات در دو اقلیم مذکور متفاوت بود.https://idaj.areeo.ac.ir/article_121333_1ef04d801b65934053fe10222c21e6ab.pdf